Istanbul, u istoriji poznat po imenima Vizantion, Konstantinopolj i Carigrad na moreuzu koji spaja Evropu i Aziju.
Velika svetska metropola, kolevka rane civilizacije i mesto preplitanja kultura i religija. Znate li da se mnoge legende i verovanja vezuju za nastanak ovog grada? Za vreme dok ljudi još uvek nisu postojali, svetom su vladali džini. Dobro ste pročitali, džini. Oni nisu bili džinovi kakve mi zamišljamo, već natprirodna bića slobodne volje koje je Alah stvorio od vatre. Džini su živeli u zajednicama kao i ljudi. Naime, jedan džin se zaljubio. Uslov za venčanje bio je da mladi džin sagradi palatu na najlepšem mestu na svetu. Džin je obišao ceo svet ne bi li dobio ruku svoje voljene i konačno je pronašao to mesto, najlepše na svetu. Tako je nastao Istanbul na Bosforu.
Aja Sofija kao simbol raskoša Vizantije
Aja Sofija ponovo postaje džamija. Sagrađena u doba Vizantije, za vreme cara Justinijana, kao najveći pravoslavni hrišćanski hram okićen mozaikom. Na glavnim, carevim vratima nalazio se čuveni mozaik Device Marije, sa čije desne strane se nalazi car Konstantin a sa leve car Justinijan, najvažniji Carigradski carevi odgovorni za postojanje ovog hrama. Sveta Sofija ili Sveta Mudrost, ubrzo se našla pod okupacijom Osmanlija, gde je preimenovana u Aja Sofiju, što je svetski prihvaćeno njeno ime. Dolaskom Osmanskog carstva, pretvorena je u carsku džamiju dodavanjem minareta i drugih islamskih elemenata. Kroz istoriju, u više navrata menjana je njena namena iz hrišćanske crkve u džamiju ili muzej i obrnuto. Danas, Aja Sofija zvanično je muslimanska džamija. Obnovljena četiri puta, pod Uneskovom je zaštitom kao svetsko kulturno nasleđe.
Plava džamija
Sultanahmet džamija je jedna od najznačajnijih u Istanbulu. Znatno mlađa od Aja Sofije, nastala je kao džamija sultana Ahmeta I, po kom nosi ime. Ime Plava džamija nastalo je u narodu, zbog plavih pločica kojima je ukrašena njena kupola. Nalazi se nasuprot Aja Sofije, sa pokušajem da joj parira u veličini. Ono po čemu je prepoznatljiva jesu nekarakterističnih šest minareta jer, sve džamije su konstruisane da imaju dva ili četiri minareta. Kažu da je do toga došlo greškom, kada je sultan tražio zlatne (altin) minarete, a dobio ih šest (alti). Bilo kako bilo, ona je sada jedina u Istanbulu, a jedna od samo tri džamije sa šest minareta u čitavoj Turskoj. Plava džamija se nalazi na Uneskovoj listi istorijskih područja Istanbula.
Topkapi palata – grad u malom
Topkapi palata je grandiozno zdanje koje je izgrađeno je na zahtev sultana Mehmeda II Osvajača kao njegova glavna rezidencija a kasnije i svih osmanskih sultana. Ovaj kompleks se vekovima širio i bio glavno mesto zbivanja u Osmanskom carstvu, čak i sultanov harem. Topkapi palata danas je muzej u kom se čuvaju mnogi vredni predmeti među kojima je i mač proroka Muhameda, kaligrafski spisi i freske, nakit i mnoštvo drugih vrednosti. Nalazi se na Uneskovoj listi svetske kulturne baštine kao najbolji primer kompleksa palate iz Osmanskog perioda. Samo neke od prostorija Topkapi palate su otvorene za javne posete, dok je većina prostorija dostupna samo državnim vlastima i turskoj vojsci.
Dolmabahče palata – ispunjena bašta
Nakon što je, u XIX veku izgrađena Dolmabahče palata, otomanski sultan Abdulmedžid premestio je sedište iz Topkapi palate upravo u ovu elegantnu i prefinjenu palatu. Sagrađena je po njegovom nalogu, ne bi li bila bogatija i luksuznija od one u kojoj je do tada bio. Njen naziv je nastao od naroda koji ju je nazivao dolma (ispunjena) bahče (bašta). Dekorisana kristalima, drguljima i zlatom, ova palata i njena izgradnja dovele su državu do bankrota. U njoj se nalazi najveća svetska kolekcija lustera, Bohemian i Baccart. Građena je u evropskom stilu, po uzoru na Luvr i Bekingemsku palatu, zbog čega se smatra da je to bio pokušaj približavanja Turske Evropi. Danas se Dolmabahče palata koristi kao predsednikova letnja rezidencija i svrstana je u nacionalnu baštinu.
Crkva Konstantinopolja – Carigradska patrijaršija
Carigradska ili Vaseljenska patrijaršija jedna je od četrnaest autokefalnih pravoslavnih crkvi. Ona se ubraja u najstarija obeležja doba Vizantije. Sedište patrijaršije je Crkva Sv. Đorđa, smeštena u nekadašnjem grčkom delu Konstantinopolja. Na njenom čelu nalazi se vaseljenski patrijarh, čija se puna titula zapravo naziva – Njegova božanstvena svesvetost arhiepiskop Konstantinopolja – Novog Rima i Vaseljenski patrijarh. Prvi episkop tadašnje Crkve Konstantinopolja (današnji Istanbul) bio je Sveti apostol Andrej koji se ujedno smatra i za njenog osnivača. Danas, mesto patrijarha Carigrada drži Vartolomej I Carigradski.
Sulejmanija – lepotica Istanbula
Sulejmanova džamija ili kako je Turci nazivaju “Džamija koja se nikada neće srušiti”, nastala je u XVI veku kao džamija svima dobro poznatog sultana Sulejmana Veličanstvenog, u istočnom svetu poznatijeg kao Zakonodavac. Izgrađena je po uzoru na Aja Sofiju, sa elementima vizantijske umetnosti i arhitekture. Druga po veličini džamija u Istanbulu, smatra se najznamenitijom njegovom građevinom. Pošto se džamija nalazi na brdu, pruža fantastičan pogled na ceo Istanbul sa posebno zanimljivih terasa koje nose nazive po važnim ličnostima Sulejmanovog doba. U neposrednoj blizini palate sahranjen je njen graditelj, genijalni Mimar Sinan, dok posmrtni ostaci sultana Sulejmana Veličanstvenog i njegove Hurem leže u dvorištu džamije.
putovanje istanbul
